Kan ik nog iets doen om onze relatie een kans te geven?

Mijn vriend en ik hebben ruim 10 jaar een relatie. Sinds anderhalf jaar zit hij in een herstelproces voor zijn alcohol en pornoverslaving. In het begin leek zijn herstel vlot te verlopen; hij kon de alcohol relatief makkelijk laten staan en na een paar maanden pakte hij ook de porno aan. Hij bezoekt een 12-stappenprogramma en volgde therapie bij een kliniek gespecialiseerd in seksverslaving.

Waar ik alleen al die tijd bij hem tegenaan loop, is dat hij niet de verantwoordelijkheid neemt voor zijn eigen gedrag en zijn eigen herstelproces. Iedere keer dat ik of iemand anders hem aanspreekt op zijn gedrag, dan ligt het volgens hem aan de ander. Alle stappen die hij tot nu toe heeft gezet in zijn herstelproces waren op mijn verzoek; hij doet braaf wat de therapeut of ik van hem vragen, maar vanuit hemzelf komt er weinig tot geen initiatief. Datzelfde patroon zie ik op andere vlakken van zijn leven.

Zelf zit ik al jaren in een herstelproces voor een jeugdtrauma en ik vind het logisch dat je als stel in deze situatie tegen hobbels aanloopt. Echter, als mijn vriend bij iedere nieuwe hobbel naar mij wijst, dan werkt dat niet voor mij. Ik wil een gelijkwaardige relatie waarin je samen aan problemen kan werken, ieder zijn eigen deel. Ik probeer hem niet te controleren, wel mijn grenzen te bewaken, maar het breekt me op, en op deze manier wil ik geen relatie, maar ik hou wel heel veel van hem.

We hebben samen veel gepraat, maar dat werkt averechts; hij zegt ja, doet nee en hoe meer we praten, hoe meer hij achterover gaat leunen. Hij is niet eerlijk tegen mij, ontwijkt vragen en houdt zaken achter. Ik kan hem niet veranderen en voel me volkomen machteloos en hopeloos. De tijd begint voor mij te dringen dat ik dit nog volhoudt. Kan ik nog iets doen om onze relatie een kans te geven?

‘S’

Antwoord van Anita

Beste ‘S’,

Wat pijnlijk dat je vriend zowel alcohol- als seksverslaafd is. Dat zal veel doen met hem, jou en jullie relatie. Ik kan me indenken dat je hoopvol was toen je vriend, anderhalf jaar geleden, de stappen zette naar hulpverlening. Inmiddels is die hoop voor een groot deel vervlogen. Ik denk uit je mail te begrijpen dat je vriend jou of anderen de schuld geeft van zijn verslaving, zijn eigen verantwoordelijkheid niet of niet voldoende ziet, passief blijft, geheimen blijft houden etc. Dat moet zwaar voor je zijn. Ik lees in je mail hoe je zelf hard werkt om te dealen met de problemen in je eigen leven. Logisch dat je verwacht en hoopt dat hij dat ook doet.

Ik denk dat je best hard gewerkt hebt de afgelopen 1,5 jaar om hem in beweging te krijgen. Hij deed braaf wat je zei. Je schrijft dat hoe meer jij praat, hoe meer hij achterover leunt. Je vraagt je af wat je nu nog meer kunt doen om de relatie een kans te geven. Ik begrijp je vraag wel; vaak denken we dat er iets moet zijn wat wij kunnen doen waardoor hij gaat doen wat wij denken dat nodig is. Het pijnlijke is echter dat jij machteloos bent ten aanzien van de keuzes die hij maakt, hoe hij omgaat met waarheid en leugen, hoe actief of passief hij wil zijn, of hij al dan niet kiest voor zijn verslaving. Je kunt hem wel beïnvloeden (door grenzen aan te blijven geven, open te zijn over wat dingen met je doen, vragen om wat je nodig hebt), maar je kunt hem niet in beweging krijgen.

Daarom denk ik dat jij niet zozeer iets moet gaan doen, maar dat je juist moet stoppen met doen. Ga jij, wat je relatie betreft, maar eens achterover leunen, en kijk en observeer of hij in actie gaat komen, of niet.

Ik gebruik hiervoor de metafoor van een schip en de kust. Je kunt je jullie relatie voorstellen als een schip (relation-ship). Op het moment dat je de verslaving ontdekt of hoort, is het alsof er een enorme vloedgolf over die boot heen komt, de boot beschadigt en ervoor zorgt dat beide partners overboord geslagen raken. Het kan voelen alsof je aan het verdrinken bent en de vraag is waar je dan houvast vindt. Veel vrouwen klampen zich als het ware vast aan het schip of aan hun partner. Ze proberen hem in beweging te krijgen, trekken alles uit de kast om ervoor te zorgen dat hij gaat breken met zijn verslaving; door zich aan te passen of door zelf heel hard te gaan werken. Dat is uitputtend en vaak ook niet helpend.

Wat je als vrouw nodig hebt, is om stevige grond te vinden. Niet in het water blijven, maar naar de kust zwemmen, zodat je grond onder je voeten hebt. Dat staat wat mij betreft voor: een goede verbinding met jezelf én met veilige anderen. Op die manier heb jij een veilige plek waar je gehoord en gezien wordt en waar je kunt onderzoeken wat alles met je doet, wat je nodig hebt en welke stappen je kunt gaan zetten. Vanaf die kust kun je vervolgens naar het water kijken en zien waar hij is. Gaat hij in beweging komen en vindt ook hij stevige grond onder zijn voeten? Of blijft hij in het water? Of zwemt hij weg?

Het moeilijke aan dit beeld is natuurlijk dat het enorm pijnlijk is als je ziet dat hij niet in beweging komt. Die pijn moet je niet weg stoppen door weer zelf hard te werken om hem in beweging te krijgen. Je kunt wel iets over jouw pijn delen met hem, maar in het besef dat hij zelf de keuze maakt of en wat hij daarmee doet. Oberveren waar hij staat kan pijnlijk zijn, maar geeft wel helderheid en duidelijkheid. Door een stap terug te doen en goed te zorgen voor jezelf, krijg je dus informatie over zijn hart en motivatie. Die informatie heb je nodig om een keuze te kunnen maken op basis van de realiteit.

Ik hoop dat je hier wat mee kunt, S. Zorg goed voor jezelf en kijk welke anderen je kunt betrekken hierbij. Je bent ook altijd welkom voor verder hulp bij ons. Vanuit onze stichting bieden we elke vrouw eenmalig een gratis bel- of videobelgesprek waarin je je vragen kunt delen en we samen kunnen kijken wat een volgende stap voor jou zou kunnen zijn. Daarnaast ben je welkom op het forum, voor contact met lotgenoten, of op één van onze activiteiten.

Hartelijke groet,
Anita

Anita is oprichter en medewerker van Kostbaar Vaatwerk, auteur van ‘Zijn lust en mijn leven’ en ervaringsdeskundig therapeut met een eigen praktijk: ‘Elim’. Kijk hier voor meer informatie over Anita